'Rechters voor rechters' klinkt meer als 'moeders voor moeders' dan als 'rechters zonder grenzen' 1. Dat laatste gaat binnen het huidige systeem dan ook niet, en daarmee stuiten we al gelijk op de eerste hindernis. Landen (wat dat concept ook moge inhouden) worden geacht souverein te zijn en zelfbeschikkingsrecht te hebben. Of dat laatste ook van toepassing is op hun burgers en hun privacy is tot op heden niet aangetoond. Integendeel.

Macht is belangrijk. Macht geeft controle. Controle is belangrijk om processen te laten verlopen zoals jij dat wilt. Controle over geld, over beslissingen, over vijanden, over doelstellingen. Hoe banger en neurotischer iemand is, des te meer behoefte heeft hij/zij aan beheersing van de situatie. Alle communicatie moet worden beheerst. Niet alleen de actieve (via de 6 miljard! NSA/AIVD-taps per dag 2) maar ook de passieve (via de media, zoals Harro Knijff het NRC instrueert 3).

Binnen het recht wordt ook aangenomen dat degene die controle heeft verantwoordelijk is. Heb je zaken niet onder je beheer dan kun je er ook niet zomaar op worden aangesproken. Maar dat laatste wordt graag vergeten. Wel de lusten, niet de lasten. En met name dat 'noblesse oblige' gedeelte is iets wat wij mogen verwachten wanneer de burger haar macht overdraagt en mandateert aan de overheid.

En tot slot hebben we nog het fenomeen van de machtenscheiding 4. Te veel macht in één hand leidt gegarandeerd tot corruptie. Eigenbelang en 'algemeen belang' worden dan al snel door elkaar gehaald. Vandaar dat binnen de democratie een systeem van 'checks and balances' is geïntroduceerd om de homeostase in stand te houden en daarmee het verval van de staat tegen te gaan. Was het allemaal maar zo simpel...

'Rechters voor Rechters' is een stichting die opkomt voor rechters in het buitenland die in hun onafhankelijkheid worden bedreigd. Nou ja, niet alle landen natuurlijk 5. Tijdens de bijeenkomst worden de Oekraïnse rechters Bachun en Volkov geïnterviewed door Ybo Buruma 6 en Geert Corstens 7. Uitgerekend deze twee! "Wat een verschil met Nederland", benadrukt Buruma, en vervolgens beklaagd hij zich dat ook in Nederland de levenslange benoeming van rechters wordt betwist.

De Nederlandse democratie kent enkele grove weeffouten. Eentje daarvan is dat de rechters geen rekening mogen houden met de Grondwet 8. Welliswaar organiseerden ze dit weekend propaganda-feesten 9 om het belang van de Grondwet te benadrukken, maar dat lijkt meer in het kader van 'panem et circenses' of 'houdt jij ze dom, dan houd ik ze arm' en het staat diametraal tegenover de werkelijke gang van zaken. Zoals hiervoor gezegd: De Grondwet wordt misbruikt om macht te verkrijgen, maar niet om verantwoordelijkheid af te dragen.

Een tweede weeffout is de aanstelling van rechters. De aanstelling (van zowel de rechterlijke macht, als het openbaar ministerie) geschiedt namelijk door slechts één van poten aan de Trias Politica: het ministerie als wetgevende macht. Feitelijk bestaat de zogenaamde scheiding van machten helemaal niet. En dat is nu net de klacht die binnen de affaire-Demmink naar boven komt drijven. Hij zou 'vriendjes' op strategische plaatsen hebben gezet, gelijk het nepotisme zoals dat gebeurd in landen die dat nu door 'Rechters voor Rechters' wordt verweten. Nederland is geen haar beter. Eerder slechter, omdat hier exact hetzelfde gebeurd, maar dan allemaal stiekem.

De vraag is of de 'rechter voor het leven' aanstelling daadwerkelijk de beoogde onafhankelijkheid garandeert. We zullen het kunnen aflezen aan de voortvarendheid waarmee Corstens de aangifte tegen het Ministerie van Justitie zal behandelen. Zolang de aanstelling van opperrechters plaats vindt vanuit nepotisme, gebrek aan onafhankelijkheid en strijdig met de grondwet 10 is de hoop in Nederland niet al te groot. Op zijn minst zou de laatste instantie, de rechters van de Hoge Raad en de Raad van State op democratische wijze, middels verkiezingen, moeten kunnen worden vastgesteld, zoals dat in veel andere landen wèl gebeurd.

Naar mijn mening moet de eindmacht binnen een democratie bij de burger liggen. Zowel voor de wetgever als de rechtspreker. Zoals het systeem er nu voor staat moet de burger generaties lang wachten tot via de 'natuurlijke afvloeiïngsregeling' opperrechters worden vervangen. Hetzelfde idee als achter 'staatsgeheim', een truc om egoïsme van mensen (zoals bijv. iemand als Prins Bernhard) verborgen/onstrafbaar te houden tot na hun dood. Daarop gokken Demmink, Donner, Hirsch Ballin, maar ook mensen als Van Agt 11. Maar dat is echt niet meer van deze tijd. Criminelen en hun organisatie moeten nog bij leven voor de rechter worden gebracht.

Een ander kopje dat mij opviel aan dit verslag was die van Hulp ambassade samen met een foto van oud-ambassadeur te Bratislava Daphne Bergsma, thans directeur Europa bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. U ziet haar hier op HHC-archiefbeeld tijdens de laatste verjaardag die ik met mijn dochter heb mogen vieren, voordat ze werd ontvoerd en mishandeld in het land waar partner Jan-Paul (op dezelfde foto) van Daphne toen ambassadeur was.

En ik citeer De Rechtspraak: "Bergsma ging in Slowakije zelfs naar rechtszaken waar disciplinaire straffen werden geëist tegen Hongaarse rechters. Daar hebben we wel over getwijfeld, gezien onze positie. Maar het haalde wel de pers en die zaken zijn afgekapt." Tot zover (met nog vele andere voorbeelden) de gotspé dat 'Nederland zich niet mengt in het rechtssysteem van andere landen'.

Nederland (en andere overheden) steken pas eens een keer een vinger uit wanneer zij hun gedrag en gebrek aan verantwoordelijkheid niet langer kunnen verbergen en dit in de media wordt besproken 12. Ook in mijn zaken of die van Baybaşin worden ze nu, na 3 respectievelijk 18 jaar verwoestende en onherstelbare destructie, pas eens een keertje wakker. De burger en de belastingbetaler draaien er wel voor op. Denken ze. Mis gedacht. Zelfs opperrechters als mijn schoonvader of Geert Corstens worden ter verantwoording geroepen. Dat vinden ze niet leuk, maar in de naam van de rechtvaardigheid is dit noodzakelijk.